گر می‌خواهید اطلاعات کافی در ارتباط با فناوری مالی و فینتکها در بازار املاک داشته باشید یا در فکر ایجاد فینتک در این حوزه هستید، بدون شک نیاز دارید در درجه‌ی اول بدانید که نقش اصلی فینتکها در این حوزه چیست و چطور می‌توانند به املاک و مستغلات کمک کنند؟
البته به طور کلی با وجود نوسانات در بازار مسکن و املاک و دغدغه‌ی افراد برای خرید، اجاره و رهن، وجود فینتکها و خدمات‌شان می‌تواند یک سری هزینه‌ها را کنار بزند. ولی تمام این موارد بستگی به راه‌حل‌‌هایی دارد که به شکل حرفه‌ای ارائه شود. در این میان باید بگوییم که PropTech یا همان فناوری ملک در مقایسه با صنایع دیگر دیرتر وارد میدان شده است و استارت‌آپ‌های مالی در این حوزه هنوز جا برای گسترش دارند. علت آن هم برمی‌گردد به این‌که در حالت سنتی این حوزه بر پایه‌ی کمیسیون می‌چرخد؛ از طرفی خریداران در استفاده از روش‌های نوین کمی احتیاط می‌کنند و علاقه‌مند به روش سنتی و حضوری هستند.
اما با این حال در آینده نزدیک به طور چشم‌گیری شاهد تغییرات در روش انجام امور مالی در بازار املاک و مستغلات خواهیم بود. از این جهت لازم دیدیم در این مقاله به بررسی فناوری مالی یا فین‌تک‌های املاک و چگونگی کمک آن‌ها به صنعت املاک و مستغلات بپردازیم.
اهمیت فینتک در بازار املاک و مستغلات
به طور کلی معاملات املاک در سه دسته قرار می‌گیرند که شامل موارد زیر است:
- اجاره / خرید / فروش
- وام دادن
- سرمایه‌گذاری
واقعیت این است که هر یک از این بخش‌ها از سیستم‌ها و فرآیندهای ناکارآمد و غیرشفاف رنج می‌برند. در واقع روش‌های سنتی در عصر جدید و گسترش و تنوع تقاضا از نظر سرعت فروش، احتمال فروش و هزینه‌های مرتبط با آن فروش دیگر آن‌طور که باید جوابگو نیست؛ بنابراین نیاز است روش‌های مدرن با روش‌های سنتی ادغام بشود و ایده‌های جدید را در چرخه‌ی معاملات تزریق کند تا در نهایت یک فناوری مالی منحصر به فرد ایجاد شود.
از این جهت در دهه‌ی اخیر با یک نگاه کلی در صنعت املاک و مستغلات دو اصطلاح فینتک و پراپ‌تک (PropTech) بسیار به چشم می‌خورند که در حقیقت دو روی یک سکه هستند.
PropTech پراپ‌تک مخفف فناوری مالکیت است و برای توصیف فناوری در صنعت املاک و مستغلات استفاده می‌شود و در جهت بهبود فرآیندهای سنتی املاک و مستغلات مثل جستجوی ملک، بازاریابی و معاملات و ایجاد فرصت‌های جدید برای خریداران کاربرد دارد. پراپ‌تک شامل املاک و مستغلات هوشمند، فناوری ساخت و ساز و اقتصاد مشترک است.
در ادامه فینتکها در جهت ارائه‌ی خدمات مالی با استفاده از یک سری نرم افزارها و فناوری‌های بزرگی مثل هوش مصنوعی یا رایانش ابری عمل می‌کنند. فینتکها معمولاً با راه‌های انتقال پول سروکار دارند و بانکداری دیجیتالی و پرداخت‌های آنلاین به وسیله‌ی درگاه‌های پرداخت از بارزترین فینتکها محسوب می‌شوند.
حالا با این توضیح در ارتباط با املاک، خدمات شرکت‌های فینتک می‌تواند شامل راه‌حل‌ها و ایده‌های خلاقانه‌‌ی مالی‌ای باشد که تا همین چند سال قبل امکان‌پذیر نبود. اما در نهایت می‌توان گفت در این حوزه پراپ‌تک و فینتکها همدیگر را پوشش می‌دهند.
مزایای فناوری مالی و فین‌تک‌های املاک
استفاده از فناوری مالی و بانکی چیزی است که به مردم این امکان را می‌دهد تا به سمت خرید و فروش یا سرمایه‌گذاری در املاک و مستغلات تشویق شوند یا به سمت هر دوی این موارد بروند. در کل فینتکها می‌توانند روی سرمایه‌گذاری تاثیر بسیاری بگذارند؛ به این ترتیب که واسطه‌های اضافی را در معاملات حذف کنند و روی کاهش نرخ اثر بسزایی داشته باشند. برای آشنایی بیشتر با نقش فینتکها در تشویق مردم به سرمایه‌گذاری می‌توانید به این مقاله مراجعه کنید.
در مجموع می‌توان گفت مزایای فناوری مالی و فین‌تک‌های املاک در این صنعت شامل موارد زیر است:
- کمک به کاهش هزینه‌ها
- کاهش اصطکاک
- افزایش فرصت‌های سرمایه‌گذاری در طول فرآیند ارزیابی و خرید ملک
البته رسیدن به این مزایا به خصوص در ایران نیازمند مبادلات مالی پیچیده‌ای است که باید طبق نظارت و مدیریت سیستمی بانک مرکزی و نهادهای ناظر انجام شود تا از خلق پول اتفاق نیفتد. از طرفی مسئله‌ی نیازمند مدیریت ریسک هم وجود دارد که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد. اما قابل ذکر است که در فینتکها نظارت سیستمی با standard API و وضع قوانین از طریق بانک مرکزی انجام می‌شود که مواردی مثل احراز هویت و اعتبار سنجی به صورت آنی و هوشمند پیش می‌رود.
شاید بگویید که برای رسیدن به این مزایا می‌توان از بانک‌ها کمک گرفت اما در نظر بگیرید که بانک‌ها امکان ایجاد تبعات تورمی دارند، در صورتی که این تبعات در فینتکها وجود ندارد.
در ادامه بیایید تا به توضیح راه‌هایی بپردازیم که فناوری مالی می تواند از طریق آن به املاک و مستغلات کمک کند.
۱. ساده‌سازی فرآیند وام‌دهی
چالش اصلی سرمایه‌گذاران املاک کمبود بودجه است. فینتکها در حوزه‌ی املاک می‌توانند این مشکل را از طریق وام‌دهی حل کنند. خب حتما می‌‌دانید که گرفتن وام گاهی اوقات بسیار روند سختی دارد و حضور افراد ضروری است. حالا تصور کنید به طور مثال با انتقال کل فرآیند وام مسکن روی یک برنامه و استارت‌آپ آنلاین چقدر به سرعت انجام این فرآیند افزوده می‌شود. از طرفی این امکان به وجود می‌آید خریداران بالقوه مدارک کمتری را ارسال کنند و در نتیجه کاغدبازی‌های مرسوم حذف می‌شود.
اما ماجرای اصلی این است که وام‌دهندگان دیجیتال و آنلاین می‌توانند هزینه کمتری برای خدمات خود داشته باشند، چراکه در واقع آن‌ها هزینه‌های کمتری را دارند که شامل فضای اداری، کارمندان و هزینه‌ها و اصطکاک مربوطه است. این یک وضعیت برد-برد برای هر دو طرف معامله در املاک است. در مجموع افزایش وام‌دهی در فناوری املاک تأثیر قابل‌توجهی بر سرمایه‌گذاری دارایی خواهد داشت.
در طی یک نظرسنجی در سال ۲۰۱۸ از سرمایه گذاران املاک مشخص شده است که بیش از ۶۵ درصد از پاسخ دهندگان به نظرسنجی معتقدند وام‌ها به طور قابل توجهی بر بخش املاک و مستغلات تأثیر داشته. به شکلی که در این نظرسنجی ۳۱ درصد از سرمایه‌گذاران املاک تمایل داشته‌اند از طریق این فناوری اقدام کنند و ۲۵ درصد هم به شکل شراکتی این کار را انجام بدهند.
۲. ارائه داده‌های اموال در لحظه
داده‌های اموال آن هم به شکل بلادرنگ به اطلاعاتی گفته می‌شود که در هنگام نیاز و در لحظه ارائه می‌شوند. به طور مثال الگوهای تلفن‌های هوشمند، تغییر در تعداد کافی شاپ‌های یک منطقه، تعداد مجوزهای صادر شده برای استخرهای شنا و اطلاعاتی از این دست به شناسایی الگوها و روندها در سطح شهر کمک می‌کند. اما در کل این نوآوری به سرمایه‌گذاران و متخصصان املاک و مستغلات کمک می‌کند تا با ویژگی‌هایی مثل فناوری بلاک چین یا رمزنگاری آنچه را که خریداران مایل به پرداخت بر اساس خریدهای لحظه‌ای هستند پیگیری کنند.
البته در نگاه اول این کمک خالی از عیب هم نیست؛ چراکه ممکن است سرمایه‌گذاران با منابع متعدد داده‌ها و پیش بینی‌های قیمت روبه‌رو بشوند و خب این مورد می‌تواند کمی کار را در ردیابی قیمت ملک پیچیده کند. اما با به کارگیری الگوریتم‌های یادگیری و آنالیزهای پیشرفته کارشناسان، تحلیل داده فین تک این امکان را دارند که منابع داده‌های مناسب را جمع‌آوری و منابع اطلاعاتی متفاوت را تفسیر کنند. به این ترتیب در کل توسعه‌دهنده‌‌ها می‌توانند انواع دارایی، زمان‌بندی و بخش‌بندی ویژگی‌ها را بر اساس قیمت بهینه‌سازی کنند.
۳. مدیریت ریسک در املاک و مستغلات
بدون شک مدیریت ریسک (risk management) روش شناسایی، تجزیه و تحلیل و اجرا در خطرات سرمایه و درآمد و به طور کلی تهدیدات برای ارزش تخمینی و پیش‌بینی املاک است.
سرمایه‌گذاران در این صنعت با دو نوع تهدید و ریسک مالی مواجه هستند:
- ریسک‌های سیستمی: این تهدید به بلایای طبیعی مثل زلزله، سیل و… مربوط می‌شود.
- ریسک‌های غیرسیستمی: مربوط به ریسک‌های ناشی از فعالیت‌های انسانی مثل سیاست‌های دولتی است.
در کل برای به حداقل رساندن این خطرات استارت‌آپ‌های فین تک قادر هستند با ارائه‌ی راه‌حل‌های مناسب نیازها را برطرف کنند. در این مسیر هوش مصنوعی و ایجاد نرم‌افزار تجزیه و تحلیل ریسک می‌توانند کارآمد باشند. این نوع نرم‌افزار‌ها قابلیت جمع‌آوری داده‌های بزرگ، تجزیه و بخش‌بندی آن‌ها را خواهند داشت.
۴. کاهش هزینه از طریق اتوماسیون
در واقع نرم‌افزارهای اتوماسیون، مکاتبات و نامه‌نگاری‌های لازم را به شکل آنلاین پیش می‌برند و در کاهش حجم کار و سرعت بخشیدن به آن عمل می‌کنند. فین‌تک‌های املاک هم با ایجاد چنین ویژگی‌‌ای می‌توانند برای هر دو طرف معامله در املاک و مستغلات هزینه‌ها و زمان انجام کار را کاهش بدهند.
کلام نهایی
نفوذ فناوری مالی در صنعت املاک و مستغلات در حال گسترش است و در این حوزه فین‌تک‌های بسیاری با ایده‌های نوآورانه ورود کرده‌اند که احتمالاً در آینده‌ای نزدیک در ایران هم شاهد فین تک‌های املاک بسیاری خواهیم بود. در حال حاضر شرکت‌ها فینتک می‌توانند هزینه‌های جانبی و واسط را حذف کنند و راهگشای خریداران، فروشندگان و سرمایه‌گذارن در املاک باشند. از این جهت ما در این مقاله سعی کردیم به بررسی راه‌هایی بپردازیم که فینتکها از طریق آن می‌توانند به املاک و مستغلات کمک کنند.
